Hoe vaak horen we het niet om ons heen, of sterker nog, hoe vaak zeggen wij dit tegen iemand? We complimenteren de persoon om het zichtbare verlies van omvang en/of lichaamsgewicht. We weten bijna allemaal hoe moeilijk het afvallen is en we zijn dan ook oprecht blij voor de afvaller! En hoe vaak staan we stil bij de oorzaak van het afvallen?
In mijn beroep kom ik het regelmatig tegen, meisjes die na de zomervakantie terugkomen naar school en die zichtbaar ‘dunner' zijn geworden. Vaak zijn ze ook nog een kopje langer, dus denk je dat dat het wel zal zijn. Het kind is gegroeid, het babyvet is weg.
Maar kijk verder, heb tegelijk oog voor hoe gezond het kind eruit ziet. En bespreek het!
Toen ik Soraya na bijna 7 weken zomervakantie zag, was ze inderdaad een stuk dunner dan toen we elkaar een goede tijd toewensten. Ze was net 15 geworden en zou in het nieuwe schooljaar in een eindexamenklas starten. Daar had ze zin in. Ze wist namelijk al sinds de basisschool dat ze naar het Hoger Laboratorisch Onderwijs wilde, een HBO-opleiding, dus had ze bepaald een HAVO-diploma nodig te hebben. De weg van het vmbo naar het mbo naar het hbo was niet ambitieus genoeg. Nou, eerst maar het vmbo-diploma halen, tegen die tijd bespreken we nogmaals de route naar deze brandnieuwe, dolenthousiaste en net zo competente forensische analist in het laboratorium in Rijswijk. Ja, Sorya wist het allemaal, lang leve CSI!
Zo slim als Soraya was, had ze ook door dat ze een bepaald vakkenpakket nodig had om toegelaten te worden tot deze studie. Ze zou wiskunde, natuurkunde, scheikunde en zo moeten volgen en had voor zichzelf bepaald dat ze daar minstens een 8 op haar eindcijferlijst wilde. Soraya had de lat hoog gelegd, vonden haar ouders en ook haar leraren hadden geprobeerd haar duidelijk te maken dat ze goed bezig was, maar ook rekening moest houden met het feit dat dit misschien wel een brug te ver was. Soraya was namelijk niet sterk in wiskunde! Bijlessen, extra uitleg en haar inzet van 1000% hadden geleid tot een 6,5. Dat was toch ook een mooi cijfer? Ja, dat was het, zei Soraya, maar nee dacht ze diep in haar hartje, dit cijfer was niet hoog genoeg.
Waarom stelde dit kind zulke strenge eisen aan zichzelf? Sharona, de zus van Soraya, had het allemaal. Ze was zo mooi dat ze mee zou doen aan de verkiezing tot mooiste Hindoestaanse in Nederland. Soraya vond dit stom, maar voor haar zus en haar ouders was dit een megaprestatie. Ze kreeg de kans niet uit te leggen waarom ze het stom vond, ze mocht geen kritiek op haar zus uiten.
Soraya had ook alle opmerkingen over het mooie uiterlijk van haar zus moeten horen. Ze was het daar wel mee eens, haar zus was een schoonheid. Ze hoorde ook alle vergelijkingen die haar ouders maakten tussen de twee. Had Soraya maar zulk mooi haar als Sharona. Kon Soraya niet een beetje afvallen, dan was ze net zo mooi als Sharona. Laatst, tijdens het diner, hoorde ze haar vader tegen haar moeder zeggen dat ze de kip aan de andere kant van de tafel moest zetten, en niet in de buurt van Soraya. Zo zou ze er minder van eten en dus minder dik worden. Soraya hoorde alles, Soraya sloeg alles in haar systeempje op, maar Soraya zei niets.
Soraya begon stiekem te roken. Niet thuis! Op weg naar school, op school, op weg naar huis, in het winkelcentrum. Ze had vriendinnen die vertelden dat ze van roken een minder hongerig gevoel zou krijgen. Ze zou dus afvallen! Maar nee, ze viel niet af.
Ze had geprobeerd extra te sporten, maar ook dat hielp niet. Ze was geen grammetje kwijt, toen ze het op een dag in zag: ik stop met lijnen, ik vreet alles wat ik tegen kom. En dat deed ze, ze at een zak chips, dronk er een liter cola bij, pakte een halve liter chocolade-ijs bij, nam nog twee moccapunten met een groot glas chocomel. Terwijl ze de laatste slok wegwerkte, kwam het besef van wat ze had gedaan. Ze bedacht zich geen moment: ze rende naar de badkamer en stak haar wijsvinger in haar keel en ja hoor, succes!
Soraya had het gevonden: de gouden formule: flink eten en tegelijk geen ene calorie binnen krijgen! Ze merkte al na een maand dat ze slanker was geworden. Ze was bijzonder blij, maar tegelijkertijd voelde ze zich bijzonder stom. Dit laatste kwam pas nadat ze haar maag had geleegd. Ze moest dus een andere manier vinden om met dit gevoel om te aan en ja hoor, ze at zich weer klem en rende opnieuw naar de wc. Dit had ze de hele vakantie gedaan.
Haar ouders en zus hadden het niet door. Haar moeder zag Soraya wel eten, maar zag haar ook afvallen. Die was blij! Haar vader had niets door, want hij was de chauffeur en persoonlijke bodyguard van Sharona, die overal heen moest om zo gezien en herkend te worden. Een goede Ms-Chamak-Challo deed dat! Sharona zou het worden, die had alles mee. Soraya vond zichzelf niet mooi, dus had zij besloten uit te blinken in school. Zij zou de nieuwe Grissom worden! O ja, zij zou zich daarop richten, als die verdikte cijfers nou maar hoger werden.
Ongeveer vier maanden na aanvang van het schransen en dan kotsen, was er een familiefeest. Het is daar dat haar tante haar na lange tijd weer ziet en haar uitgebreid complimenteert voor het afvallen. Ze zag er goed uit, ze was zo mooi, haar tante was helemaal trots op haar. Soraya merkte dat haar ouders hier ook blij van werden. Mooi, laat hun maar lekker kijken naar mijn uiterlijk, dan zien ze niet dat ik zo hard moet werken voor die cijfers, die verdikte cijfers. In de zomer had ze ook nog spoedcurses in die examenvakken gevolgd, zodat ze goed beslagen ten ijs zou komen.
Het nieuwe schooljaar ving aan en Soraya kwam naar school: lang slank en vermoeide ogen. Ik riep haar bij me en onder vier ogen vroeg ik hoe het ging. Natuurlijk ging het goed, dat is de meest vertelde leugen, dat weet ik ook wel. Dus zeg ik dat het mij is opgevallen dat ze zo dun is geworden. Haar armen waren opvallend smalletjes. O, nee, zei ze, er is niets hoor, het was me niet eens opgevallen. Toen ik haar moeder daarover sprak, vond zij dat ik overdreef. Het kind was nu eindelijk net zo slank als Sharona, iets waar ze haar hele leven al naar streefde, volgens haar moeder dan.
Het zal nog zeker een half jaar duren, wanneer Soraya op een donderdagochtend op weg naar school in elkaar zakt en van haar fiets af valt. Haar schoolgenootje belt meteen met het alarmnummer, want ze krijgt haar vriendin niet wakker. De ambulance is snel terplekke en ontdekt iets gruwelijks. Als haar ouders daarna naar het ziekenhuis komen, wordt hen gevraagd hoe lang hun dochter al deze eetstoornis heeft. Het lijkt wel of men het hoort donderen in Keulen! Eetstoornis, welke eetstoornis, wie heeft er een eetstoornis?
De behandelende EHBO-arts vertelt: door de val van de fiets had Soraya een lelijke snee op haar voorhoofd. Ze was naar het ziekenhuis gebracht om de wond te behandelen, maar de ambulancebroeder had ook wat anders gezien: op de knokkels van haar rechterhand zaten er littekens en de binnenkant van haar boventanden waren aangetast. Dat eerste gebeurde doordat ze haar hele hand bijna in haar keel duwde, haar tanden schraapten daarbij tegen de knokkels en hadden daar tekens achter gelaten. Door het veelvuldig overgeven had maagzuur de binnenkant van haar bovengebit aangetast. Hun dochter had toegegeven een eetstoornis te hebben, de ouders hoefden hier niet meer over na te denken, dit was een feit.
Met een trillend lipje vraagt haar moeder dan: "Dus het is niet goed dat ze is afgevallen?"
Juf Kumari